კვლევის შესახებ
D ვიტამინი ორგანიზმში ორი ძირითადი ფორმით არსებობს: ვიტამინი D2 (ერგოკალციფეროლი) და ვიტამინი D3 (ქოლეკალციფეროლი). კანი მზის ულტრაიისფერი (UVB) სხივების ზემოქმედებისას ბუნებრივად გამოიმუშავებს D ვიტამინს. ასევე, მისი კარგი წყაროა: ცხიმიანი თევზი (ორაგული, სკუმბრია, ქაშაყი), კვერცხის გული, საქონლის ხორცი, რძე და სხვა საკვები. საკვებით მიღებული ან კანში სინთეზირებილი ვიტამინი D არ არის ბიოლოგიურად აქტიური. აქტივაციისთვის საჭიროა ფერმენტული გარდაქმნა (ჰიდროქსილირება), რომელიც მიმდინარეობს ღვიძლსა და თირკმლებში. D ვიტამინი ცხიმში ხსნადი ვიტამინია, რომლის ძირითადი მოცირკულირე ფორმაა 25-ჰიდროქსივიტამინი D (25(OH)D. D ვიტამინი ხელს უწყობს ნაწლავებში კალციუმისა და ფოსფატის შეწოვას, ამცირებს მათ თირკმელში ექსკრეციას და ახდენს ოსტეობლასტების ფუნქციის რეგულირებას, რაც მნიშვნელოვანია ძვლის ნორმალური განვითარებისთვის და სტრუქტურის შენარჩუნებისთვის. D ვიტამინი ასევე მნიშვნელოოვანია იმუნური და ნერვული სისტემების ნორმალური ფუნქციონირებისითვის.
D ვიტამინის დეფიციტი ხშირია განსაკუთრებით მოზარდებში, ქალებსა და მოხუცებში. მის დეფიციტის მიზეზებია: მზის არასაკმარისი ზემოქმედება, ნაწლავებში D ვიტამინის შეწოვის შემცირება, საკვებით არასაკმარისი D ვიტამინის მიღება, სხვადასხვა პათოლოგიური მდგომარეობა (მაგ. ნეფროზული სინდრომი, ღვიძლის დაავადებები და სხვა).
რა შემთხვევაში უნდა ჩაიტაროთ კვლევა?
D ვიტამინის კვლევა რეკომენდირებულია D ვიტამინის დეფიციტზე ეჭვის დროს, რომელსაც შესაძლოა ახასიათებდეს:
• დაღლილობა და სისუსტე
• ძვლებისა და კუნთების ტკივილი
• განწყობის ცვლილება ან დეპრესია
• თმის ცვენა
• ძვლის სიმკვრივის შემცირება (ოსტეოპოროზის რისკის გაზრდა)
• კბილის პრობლემები (კარიესი, ღრძილების ანთება)
• ბავშვებში - რაქიტი
• მოზრდილებში - ოსტეომალაცია (ძვლების დარბილება)
• მკურნალობის მონიტორინგი
• პროფილაქტიკურად
ინტერპრეტაცია
D ვიტამინის დონე იზრდება:
• ულტრაიისფერი გამოსხივების გადაჭარბებული ზემოქმედება
• საკვები დანამატები (D ვიტამინის მიღება)
D ვიტამინის მაჩვენებელი მცირდება:
• არასწორი კვება
• კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის დაავადებები -მალაბსორბცია, გასტრიტი, ცელიაკია და სხვა.
• მზის არასაკმარისი ზემოქმედება
• თირკმლის დაავადებები
• რაქიტი
• ალკოჰოლის ჭარბი მიღება
• მედიკამენტები, რომლებიც ამცირებს ვიტამინების შეწოვას
• სტრესი, მძიმე ფიზიკური დატვირთვა და ორსულობა
გაითვალისწინეთ, რომ კვლევის შედეგის შეფასება უნდა მოხდეს მკურნალი ექიმის მიერ.
კვლევასთან ერთად ასევე ხშირად იტარებენ შემდეგ გამოკვლევებს:
• კალციუმის განსაზღვრა სისხლში - Ca
• ფოსფორის განსაზღვრა სისხლში - P
• მაგნიუმის განსაზღვრა სისხლში - Mg
• თირეოტროპული ჰორმონის განსაზღვრა სისხლში - TSH
• კრეატინინის განსაზღვრა სისხლის შრატში - Creatinine
• შარდმჟავას განსაზღვრა სისხლის შრატში - Uric Acid
როგორ მოვემზადოთ კვლევისთვის?
• გამოკვლევის ჩატარება რეკომენდირებულია უზმოდ, 12 სთ-ის განმავლობაში არ უნდა მიღოთ საკვები და სასმელი (მათ შორის: ალკოჰოლი, გაზიანი სასმელი, ყავა, წყალი).
• არ უნდა მიიღოთ მულტივიტამინები.
• არ მოიხმაროთ საღეჭი რეზინი და თამბაქო.
ტესტის მეთოდოლოგია
მასალის ტიპი
კვლევის შესრულების დრო
ქვეყანა
ავტორი და წყარო
• ნინო ღულათავა - სამედიცინო დირექტორი
• ლევან არჯევანიძე - კომერციული დირექტორი
გამოყენებული წყაროები:
• medscape.com
• uptodate.com
• clevelandclinic.org